آیین مرقیون و مانی

آیین مرقیون و مانی دو جریان و آموزۀ مهم دینی در شرق بودند که در برهه‌ای از زمان، نه‌تنها موجودیت کلیسا را تهدید کردند، بلکه تمام جامعۀ‌ روم را به خطر انداختند. اثر حاضر به معرفی بنیان‌گذاران این دو آیین و نیز آثار و اعتقادات هر یک دربارۀ خداوند، هستی، انسان و مسیح می‌پردازد. تبیین مناسک و آیین‌های دینی و آراء بزرگان دربارۀ آثار و اعتقادات‌ این دو آیین از دیگر موضوعات مهم این کتاب است. مؤسسان این دو دین، کلیسای خود را تأسیس کرده و انجیل متفاوتی را به مردم معرفی کردند. مرقیون، خدای عادل (خدای عهد قدیم) را در برابر خدای خیر (خدای عهد جدید) قرار داد و این‌گونه تمام عهد قدیم را رد کرده و نشانه‌های عهد قدیم در عهد جدید را از میان‌ برد. مانی نیز که به‌عنوان یکی از بدعت‌گذاران و پیرو دین مسیحیت تلقی می‌شد در واقع دینی کامل و هم‌طراز آیین گنوسی را آورد و خود را فردی مرتبط با وحی و خاتم پیامبران معرفی کرد. دین مانی دیانتی مبتنی بر دوگانگی بود و انسان را دارای دو بعد خدایی (منور) و اهریمنی (تاریک) می‌دانست که حاصل امتزاج روشنی و تاریکی در زمان آفرینش است. مانی دیانت خود را جهانی و دارای رسالت فراگیر می‌پنداشت.